Effectiviteit van de genomen maatregelen
Voor organisaties in de maakindustrie is een sterke digitale veiligheid essentieel. De eerste stap is het uitvoeren van een grondige risicoanalyse, die fungeert als een “digitale check-up” van je productieapparatuur en organisatie. Stel dat je een productielijn hebt waarin machines en sensoren automatisch samenwerken voor precisieproductie en kwaliteitscontrole. Een risicoanalyse kan onthullen dat deze systemen kwetsbaar zijn voor cyberaanvallen. Een hacker zou bijvoorbeeld toegang kunnen krijgen tot de machine-instellingen en deze kunnen aanpassen, wat kan leiden tot productiefouten, schade aan machines, en in sommige gevallen zelfs tot hoge kosten door stilstand of kwaliteitsproblemen.
Daarnaast zijn er andere voorbeelden van risico’s die grote gevolgen kunnen hebben:
Datalekken: een technicus verliest een tablet met toegang tot productiegegevens of deelt per ongeluk bedrijfsinformatie. Dit kan leiden tot datalekken, waardoor vertrouwelijke informatie , zoals klantorders of productontwerpen, mogelijk wordt blootgesteld. Dit kan gevolgen hebben voor de reputatie en contractuele verplichtingen.
Fouten door personeel: een medewerker klikt op een phishinglink en verleent kwaadwillenden daarmee ongewenste toegang tot de IT-omgeving van het bedrijf.
Met een risicoanalyse bepaal je vervolgens welke maatregelen nodig zijn om je digitale omgeving beter te beveiligen. Denk aan het instellen van toegangsbeperkingen voor productieapparatuur, het versleutelen van data die over de fabrieksnetwerken gaat, en het toepassen van gespecialiseerde beveiligingssoftware die alert is op vreemde activiteiten in je OT-omgeving.
Waarom testen belangrijk is
Het nemen van beveiligingsmaatregelen alleen is niet voldoende; je moet ook controleren of deze effectief blijven. Vergelijk het met de fysieke beveiliging van de fabriek: je kunt een uitgebreid alarmsysteem installeren, maar als dat systeem vaak uitvalt, blijft de locatie onvoldoende beschermd. Hetzelfde geldt voor cybersecurity maatregelen. Regelmatig testen helpt je te zien of je beveiliging up-to-date is en bestand tegen nieuwe bedreigingen.
Hoe pak je het testen aan?
Om effectief te testen, is het handig om een testplan op te stellen. Dit zorgt ervoor dat het testen gestructureerd en consistent gebeurt. Een goed testplan bevat meestal de volgende onderdelen:
1. Doel en scope van de test
Stel vast wat je wilt bereiken met de test. Vraag jezelf af wat en waarom je iets specifiek wil testen. Bijvoorbeeld: je kunt willen controleren of de nieuwe firewall beschermt tegen aanvallen gericht op industriële communicatiestandaarden, zoals Modbus of OPC-UA, of dat je voldoet aan standaarden zoals IEC 62443. Op basis hiervan bepaal je de scope: welke systemen en processen binnen de test vallen en welke niet.
2. Hoe vaak moet je testen?
De frequentie van het testen hangt af van de situatie van je organisatie. Sommige standaarden, zoals ISO 27001 of IEC 62443, schrijven voor dat je jaarlijks een audit uitvoert om te controleren of je beveiligingsmaatregelen voldoende geïmplementeerd zijn. Soms eisen klanten of partners ook dat je regelmatig tests uitvoert als onderdeel van contractuele afspraken. Heb je geen verplichte frequentie? Dan bepaal je zelf hoe vaak je test, bijvoorbeeld op basis van de risico’s die je loopt, de kosten van testen en de tijd die je eraan wil besteden. Het is bijvoorbeeld handig om vaker te testen als je organisatie snel groeit of veel veranderingen doormaakt, omdat dit nieuwe risico’s met zich mee kan brengen.
3. Verschillende manieren van testen
Er zijn meerdere methoden om te checken of je maatregelen werken. Hier zijn een paar voorbeelden:
Welke methode je kiest, hangt af van wat je precies wil bereiken. Wil je bijvoorbeeld weten of je webapplicatie veilig is? Dan kan een pentest of securityscan de beste optie zijn.
4. Wie voert de test uit?
Je moet bepalen wie verantwoordelijk is voor het uitvoeren van de test. Dit kan een intern team zijn, zoals je IT-afdeling, maar je kunt ook kiezen voor een externe partij. Externe partijen kunnen vaak een frisse blik werpen en zijn onafhankelijk, wat zorgt voor een eerlijke en objectieve beoordeling. Ook kunnen zij de expertise hebben en met nieuwe inzichten komen die je organisatie nog veiliger kunnen maken. Ongeacht wie de test uitvoert, is het belangrijk dat deze persoon of groep onafhankelijk is van de mensen die de beveiligingsmaatregelen hebben ingevoerd. Dit voorkomt dat de testresultaten worden beïnvloed door belangenverstrengeling.
5. Hoe rapporteer je de resultaten?
Het is belangrijk om duidelijk vast te leggen hoe de testresultaten worden gerapporteerd en aan wie. Meestal worden de resultaten gedeeld met het management of de directie, zodat zij een goed beeld krijgen van de digitale weerbaarheid van de organisatie. De resultaten van de test geven inzicht in welke maatregelen goed werken en waar nog verbeteringen nodig zijn. Het kan ook zijn dat klanten graag een rapport ontvangen, zodat zij weten dat hun gegevens veilig gebruikt worden binnen je organisatie.
Resultaten gebruiken om je beveiliging te verbeteren
De testuitkomsten geven waardevolle informatie over de effectiviteit van je maatregelen. Stel dat een penetratietest laat zien dat de beveiliging van een productierobot verbeterd moet worden, omdat het systeem te zwakke wachtwoorden gebruikt. Dit kan ertoe leiden dat je de risicoanalyse bijwerkt en aanvullende beveiligingsmaatregelen neemt, zoals sterkere wachtwoorden en netwerksegmentatie. Bij de introductie van nieuwe technologieën of systemen in de productie moeten de beveiligingsmaatregelen voortdurend worden geëvalueerd en aangepast.
Net zoals je beveiligingsmaatregelen regelmatig toetst, moet je ook het testplan zelf regelmatig onder de loep nemen. Organisaties veranderen, net als de risico’s en mogelijke kwetsbaarheden. Nieuwe technologieën, gewijzigde productieprocessen of gewijzigde wetgeving kunnen impact hebben op de digitale beveiliging. Door het testplan regelmatig te herzien, blijft het aansluiten bij de huidige situatie van je organisatie en de nieuwe uitdagingen die daarbij horen.